Bu araştırmanın incelediği dönem elli üç yıl… Yani yarım asırdan biraz fazla bir dönem... DP’yi iktidara getiren tarihi 14 Mayıs 1950 seçimleriyle başlayan ve 15 Kasım 2003 tarihinde İstanbul’daki iki sinagoga karşı düzenlenen intihar saldırıları ile sona eren bir dönem… CHP’nin Tek Parti dönemindeki otoriter ve ayrımcı siyasetinden bezmiş olan ve 14 Mayıs 1950 seçiminin sonucunu, II. Meşrutiyet’in ilanında azınlıkların gösterdikleri heyecan ve sevince benzer bir şekilde karşılayan Türk Yahudileri bu tarihten elli üç yıl sonra ise bu kere sinagogları hedef alan intihar saldırıları karşısında derin bir üzüntü ve öfke hissedeceklerdi.

Peki, bu iki tarih arasında yer alan elli üç yıl zarfında Türk Yahudi toplumu ne tür meseleler ile karşı karşıya kaldı? Bunlar ile nasıl mücadele etmeye çalıştı? Mücadele edebildi mi? Edebildiyse ne netice elde etti? Altmışlı ve yetmişli yolların çalkantılı ve buhranlı havasında devrimci sol, milliyetçi ve İslamcı eylemciler ve basın Türk Yahudilerine karşı nasıl davrandı? “Türkiye’de huzurlu yaşamak” için kamusal alanda görünmez olmayı ve siyasetten uzak kalmayı felsefe edinmiş olan bir toplumun liderleri nasıl oldu da “Ermeni soykırımı meselesi” vesilesiyle uluslararası diplomasinin birer aktörü ve “Türkiye Cumhuriyeti’nin örnek vatandaşları” haline geldiler? Bu araştırma yerli ve yabancı kaynakları derinlemesine araştırarak bütün bu suallere cevap getirmekte.

İçindekiler

KISALTMALAR

İKİNCİ BASKIYA ÖN SÖZ

ÖN SÖZ

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

DEMOKRAT PARTİLİ YILLAR (1950 – 1960)

1. DEVRALINAN MİRAS VE 14 MAYIS 1950 SEÇİMLERİ

a) Cismani Meclis Seçimleri

b) 14 Mayıs 1950 Genel Seçimleri

2. DP İKTİDARINDAN BEKLENTİLER

a) Eşitlik Talebi

b) Varlık Vergisi’nin İadesi Tartışmaları

c) DP-Azınlıklar İlişkisi

d) Hahambaşı Seçimi

3. İSLÂMÎ HAREKET VE TÜRK YAHUDİ TOPLUMU

a) İslâmî Hareketin Canlanması

b) Türkiye Hahambaşılığı’nın Tavrı

c) Hükümetin ve Basının Tavrı

d) Antisemit Yayınların Etkileri

4. AMERİKAN YAHUDİ KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLER

a) Hahambaşılık – Dünya Yahudi Kongresi ilişkileri

b) Amerikan Yahudi Komitesi’nin Cumhurbaşkanı

Celâl Bayar’ı Kabulü

5. 1954 GENEL SEÇİMLERİ VE AZINLIKLAR

a) Seçim Öncesi Ortam

b) Hüseyin Cahit Yalçın’ın Makalesi

c) CHP ile İlgili Endişeler

d) Seçim Sonuçları

6. TÜRKÇE KONUŞMA MESELESİ

a) Milli Eğitim Bakanı’nın Demeci

b) MTTB’nin Büyük Kongresi

c) Diğer “Vatandaş Türkçe Konuş!” Tartışmaları

d) TMTF’nin Beyannamesi

7. 6-7 EYLÜL 1955 OLAYLARI

a) Olayların Öncesinde Durum

b) 6-7 Eylül Olayları

c) Olayların Serpintileri

d) Olayların Türk Yahudi Toplumu Üzerindeki Etkisi

e) “Vatandaş Türkçe Konuş!”

Kampanyasının Canlanması ve Sönmesi

f) FUEV Genel Sekreteri’nin Raporu

8. 1957 GENEL SEÇİMLERİ VE AZINLIKLAR

9. 27 MAYIS 1960 İHTİLÂLİ’NE DOĞRU

İKİNCİ BÖLÜM

27 MAYIS 1960 İHTİLÂLİ’NDEN 12 MART 1971

MUHTIRASI’NA

1. 27 MAYIS 1960 İHTİLÂLİ

a) Darbe Karşısında İlk Tepkiler

b) “Hazine’ye Alyans Bağışı” Kampanyası

c) “Vatandaş Türkçe Konuş!” Kampanyası

2. CEMAL GÜRSEL HÜKÜMETİ İLE İLİŞKİLER

a) Cismani Meclis’in Lağvı

b) Hahambaşı Seçimi

c) Hahambaşı’nın Ankara Ziyareti

3. 1961 YILI GENEL SEÇİMLERİ

a) Azınlıklar ve CHP

b) Seçim Sonuçları

c) Azınlıklar ve AP

d) Hükümet ile İlişkiler

4. KIBRIS İHTİLAFININ AZINLIKLARA ETKİSİ

a) Yunan ve Türk Uyruklu Rum Esnafı Boykot Etme Girişimi

b) Yunan Uyrukluların Sınırdışı Edilmeleri

c) Rum Ortodoks Patrikhanesi’yle İlgili İlanın Yarattığı Tepkiler

d) Azınlıklar Tali Komisyonu’nun Kuruluşu

5. 1961 ANAYASASI VE YURTTAŞLIK TARTIŞMALARI

6. ALTI GÜN SAVAŞI VE TÜRKİYE’DEKİ YANSIMALARI

a) Basının ve Toplumun Tepkileri

b) Türk Yahudi Toplumunun Tepkisi

c) Trakya’daki Olaylar

7. BUGÜN GAZETESİNİN YAHUDİ ALEYHTARI YAYINI

a) “Yahudiler Türk Ekonomisini Sömürüyor” Söylemi

b) Bugün Gazetesinin Yayını

c) Hahambaşılık ve Şalom Gazetesinin Tepkisi

d) Bugün Gazetesi Yazarları İle Temaslar

e) Cumhurbaşkanı’nı ve Bakanları Ziyaret

f) Basının, Hükümetin, Hahambaşılığın Tavrı

g) Bugün Gazetesi Neyi Amaçlamaktaydı?

8. MESCİD-İ AKSA’NIN KUNDAKLANMASI -

TÜRKİYE’DEKİ TEPKİLER

a) İlk Tepkiler

b) “Mescid-i Aksa ve Yahudi’ye Lânet Haftası”

c) Hahambaşı’nın Tepkisi ve MTTB’nin Cevabı

d) Basının Tavrı

e) Hükümetin Tavrı

f) Neve Şalom Sinagogu’nun Bombalanması

9. 12 EKİM 1969 MİLLETVEKİLİ SEÇİMLERİ –

MNP’NİN KURULUŞU

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

12 MART 1971 MUHTIRASI’NDAN

12 EYLÜL 1980 DARBESİNE

1. 12 MART MUHTIRASI

2. SİYASİ ORTAM VE TÜRK YAHUDİ TOPLUMU

a) Sol Kesimde Durum

b) İslâmî Kesimde Durum

c) Milliyetçi Kesimde Durum

d) Türk Yahudi Toplumunun Durumu

3. 1974 KIBRIS BARIŞ HAREKÂTI VE ETKİSİ

a) İlk Tepkiler

b) Amerikan Ermeni Kuruluşlarının Tepkileri

c) İlk Tanıtım Faaliyetleri

d) Amerikan Senatosu’nun Ambargo Kararı ve Gelişmeler

e) Jak Kamhi ve Türk Yahudi Toplumunun Yeni İşlevi

f) Kudüs’teki Ermeniler Filmi

g) Holokost Anıt-Müzesi ve Yarattığı Tartışmalar

4. 12 EYLÜL ASKERÎ DARBESİNE DOĞRU

a) Türk Yahudi Toplumunun Ruh Hali

b) Kudüs’ün Başkent İlân Edilmesi ve Tepkiler

c) Dışişleri Bakanı Hakkında Gensoru Önergesi

d) “Kudüs’ü Kurtarma Yürüyüşü”

e) 12 Eylül Darbesi

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ASKERÎ YÖNETİM YILLARI (1980-1983)

1. 12 EYLÜL DARBESİ SONRASINDA DURUM

a) Türk Yahudi Toplumunun Durumu

b) Türkiye-İsrail İlişkilerinde Gelişmeler

2. TANITIM FAALİYETLERİNİN BAŞLANGICI

a) Amerika’daki Türklerin Örgütlenmeleri

b) Amerikan Ermeni Kuruluşlarının Faaliyetleri

c) Task Force’un (Görevlendirilmiş Güç) Kurulması

d) Amerikan Yahudi Kuruluşlarıyla Temaslar

3. “ERMENİ SOYKIRIMI” MESELESİ

a) Uluslararası Holokost ve Soykırım Konferansı’nın Yarattığı

Tartışmalar

b) Itahdut Yotsei Turkia be Israel’in Faaliyetleri

c) Oxford Üniversitesi Holokost Konferansı

d ) Holokost Anıt-Müzesi ve Ermeni Tehciri Kurbanları

BEŞİNCİ BÖLÜM

ÖZALLI YILLAR (1984-1993)

1. AZINLIKLARA YÖNELİK AYRIMCI UYGULAMALAR

2. İSRAİL DEVLETİ VE AMERİKAN YAHUDİ

KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLER

     a) Amerikan Yahudi Kuruluşlarının Özal’a Bakışları

   b) Türkiye-İsrail Diplomatik İlişkilerini Yükseltme Çabaları

     c) T.C. Başbakanlık Tanıtım Fonu’nun Kurulması

3. “ERMENİ SOYKIRIMI” MESELESİ

a) Amerikan Yahudi Kuruluşlarının Tavrı

b) Lobi Şirketleriyle Antlaşmalar

c) Temsilciler Meclisi’nin 192 Sayılı Karar Tasarısı

d) İbrani Üniversitesi’nde “Ermeni Soykırımı” Konferansı

e) Avrupa Parlamentosu’nun Kararı

f) Temsilciler Meclisi’nin 132 Sayılı Karar Tasarısı

g) Temsilciler Meclisi’nin 212 Sayılı Karar Tasarısı

h) Journey To Armenia (Ermenistan’a Seyahat) Filmi

i) Holokost Anıt-Müzesi ve Ermeni Tehciri Kurbanları

j) Los Angeles Hoşgörü Müzesi ve Ermeni Tehciri Kurbanları

k) Türkiye Hahambaşılığı’nın Tavrı

l) Avusturya Devlet Başkanı Kurt Waldheim’in Türkiye Ziyareti

4. NEVE ŞALOM SİNAGOGU’NA SALDIRI

a) Saldırı

b) Uluslararası Yahudi Âleminin Tepkisi

c) RP’nin Tepkisi

d) Soruşturmanın Akıbeti

e) Türk Yahudi Toplumu Üzerindeki Etkisi

5. MİLLÎ GÖRÜŞ HAREKETİ VE ANTİSEMİTİZM

a) Necmettin Erbakan’ın Siyasete Dönüşü

b) Birinci İntifada’nın Türkiye’deki Yansımaları

c) İbrahim Halil Çelik’in Konuşmaları

d) Türk Yahudi Toplumunun Tepkisi

6. 500. YIL VAKFI VE FAALİYETLERİ

a) Kuruluş Çalışmaları

b) Vakfın Kuruluşu

c) Vakfın Amacı Ne İdi?

d) Etkinlikler ve Harcama Bütçesi

e) Faaliyetleri Sürdüren Aktörler ve Hedef Kitle

f) Vakfın Söylemi

g) Vakfın Söylemini Eleştirenler

h) İslâmî Basının Tepkisi

i) Türk Yahudi Toplumunun Tepkisi

j) Vakfın İletişim Stratejisi ve Sonuçları

k) Hahambaşılığın Beklentilerine Hükümet’in Cevabı

ALTINCI BÖLÜM

SİYASAL İSLÂMIN YÜKSELİŞİ, ÇÖKÜŞÜ VE DÖNÜŞÜMÜ (1994-2003)

1. SİYASAL İSLAMIN YÜKSELİŞİ (1994-1997)

a) 27 Mart 1994 Yerel Seçimleri

b) 24 Aralık 1995 Genel Seçimleri

c) Cefi Kamhi’nin Milletvekili Adaylığı

d) Seçim Sonuçları ve Türk Yahudi Toplumu

e) RP-DYP Koalisyon Hükümeti’nin Kurulması

f) Basının Necmettin Erbakan’a Karşı Tavrı

g) Türk Yahudi Toplumunun Ruh Hali

h) İsrail Devleti ve Amerikan Yahudi Kuruluşlarının Tavrı

2. FETHULLAH GÜLEN İLE İLİŞKİLER

a) Fethullah Gülen’in Popülerleşmesi

b) İlk Temaslar

c) İlişkilerin Gelişmesi

3. SİYASAL İSLÂMIN ÇÖKÜŞÜ VE AKP’NİN İKTİDARA GELİŞİ (1997-2001)

a) 28 Şubat 1997 MGK Kararları’na Doğru

b) Cefi Kamhi’nin DYP’den İstifası

c) Amerikan Yahudi Kuruluşları ve İsrail Devleti’nin Tavrı

d) RP-DYP Hükümeti’nin İstifası

e) 28 Şubat 1997 MGK Kararları Sonrasında Gelişmeler

f) AKP’nin İktidara Gelişi

4. TÜRKİYE VE NAZİ ALTINLARI

a) Nazi Altınları Meselesi Nedir?

b) Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın İlk Raporu

c) Londra Konferansı

d) Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın Ek Raporu’nun Açıklanması

e) Washington Konferansı

f) Türkiye Cumhuriyeti Neden Aklandı?

5. AMERİKAN YAHUDİ KURULUŞLARI İLE İLİŞKİLER

a) Doksanlı Yıllarda “Ermeni Soykırımı” Meselesi

b) İsrail Devleti’nin Resmî Siyaseti

c) Amerikan Yahudi Kuruluşları ve 398 Sayılı Karar Tasarısı

d) Avrupa, İsrail ve Amerika’daki Gelişmeler

e) Ermeni ve Yahudi Toplumları Arasında Gerginlik

f) Holokost’un Türk Siyaset Söylemindeki Yeri

g) İki binli Yıllarda İlişkiler

6. “KORUYUCU KALKAN HAREKÂTI” VE

TÜRKİYE’DEKİ YANSIMALARI

a) Başbakan Bülent Ecevit’in Beyanatı

b) Sol ve İslami Kesimin Tepkileri

c) Hürriyet Gazetesi’nin Tavrı

d) Türk Yahudi Toplumuna Yönelik Eleştiriler

e) Basının Tavrı Hakkında Bir Özeleştiri

f) Genelkurmay Başkanı’nın Tavrı

7. 15 KASIM 2003 İNTİHAR SALDIRILARI

a) Saldırılar Öncesindeki Ortam

b) İntihar Saldırıları

c) Sinagoglara Neden Saldırıldı?

d) Saldırılar Sonrasındaki Tepkiler

e) T.C. Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı ve Antisemitizm

f) Kuşatılmışlık ve Gözaltında Olma Hali

SONUÇ

EKLER

TÜRK MUSEVİ CEMAATİ ONURSAL BAŞKANI BENSİYON PİNTO’NUN HATIRATINDAN BİR BÖLÜM

TÜRK YAHUDİ TOPLUMUNUN SOSYAL DURUMU VE

KAMUSAL ALANDA TEMSİLİ

ÖNEMLİ OLAYLAR DİZİNİ

ÖZEL TERİMLER

KAYNAKÇA

DİZİN

ALBÜM

Ürün Özellikleri

Ürün Yorumları

Yorumunuzu bizlerle paylaşın

Adınız Soyadınız	:
E-Posta Adresiniz	:
İkon Seçimi	:
Ürün Puanı	:
Yorumunuz	:

Yorumu Gönder