JUDEO-ESPANYOL TANGOLAR
15’nci yüzyılın sonlarında İspanyol Engizisyonu tarafından İspanya’dan göçe zorlanan Sefarad Yahudileri beraberlerinde götürdükleri müzik kültürünü gittikleri yerlerdeki müzik kültürü ile zenginleştirmeyi bilmişlerdir. İşte bu yüzdendir ki Sefarad müziği yeni yerleşim bölgelerindeki değişik müzik kültürlerine açılmış, hoşa giden öğeler kendi geleneksel müziklerine eklenmişlerdir. Tangonun Sefarad müziğine girmesi de bu şekilde olmuştur.
Tangonun Sefarad müziğindeki yerini belirlemek için ilk önce Sefarad şiir-müzik kültüründe üç temel tür olduğunu hatırlamak gerekir: Romansas, Koplas ve Kantikas. Bu türlere bakınca Tangonun bunların hiçbirine uymadığını görürüz; belki de bu yüzden “marjinal” olarak sınıflandırabiliriz. Fakat ne kadar “marjinal” olarak sınıflandırılsalar da Tangoların Sefarad müziğindeki yeri hiç bir şekilde marjinal olmadığı yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Müzikolog Shoshana Weich-Shahak yıllar boyu şarkı topladığı kişilerin repertuarlarında tangonun önemli bir yeri olduğunu anlatmaktadır. Şarkıları topladığı kişiler çoğu zaman bu şarkıların kökenini bilmemekteler ve bu yüzden de bazen bu şarkıların İspanya’dan getirildiklerine bile inanmaktadırlar. Diğer Sefarad müziği türlerine nazaran Tangoların avantajı bu şarkıların hangi zaman diliminde bestelendiklerini kesin olarak bilebilmemizdir.
En baştan şunu belirtmekte fayda vardır: Sefarad tangolar, önceden varolan tangoları adapte etmişler, var olan melodiler üzerine Ladino sözler yazmışlar ya da tercüme etmişlerdir. Tangoların adaptasyonlarında şu özellikler görülmektedir:
1. Orijinal metine mümkün olduğu kadar sadık kalmak. Farklılıklar hafıza hatalarından ya da orijinal anlamların anlaşılmamasından kaynaklanmakta.
2. Orijinal metnin kısmen tercüme edilmesi. Metnin Judeo-Espanyol konuşanlar tarafından kısmen anlaşılmaması onların anlayabileceği sözlerle değiştirilmesine yol açar.
3. Popüler melodilerin ödünç alınıp üzerlerine Judeo-Espanyol dilinde söz yazılması. Bu gelenek Sefarad müziğinde çokça rastlanan bir gelenek olduğundan pek de şaşırtıcı değildir. Bu yeni sözlerin temaları genellikle orijinalleri gibi aşk acısı içerir ama sıklıkla da cemaat hayatının özelliklerini de yansıtırlar: sosyal adetlerin eleştirisi, aile ilişkilerinin problemleri, yaşam tarzının uğradığı değişiklikler, yeni modalar vs.
Tango, Türk Sefarad müzik kültüründe de çok popüler bir tür olarak halk tarafından benimsenmiştir. Özgün besteler olduğu gibi popüler şarkılara Judeo-Espanyol sözler yazılması da son derece yaygın olmuştur.
CD'de Yer alan Şarkılar:
- No Me Importa
- Florika La Servidera
- Di Ke No Es Tadre
- El Vino I La Mujer
- Tu Memoria Es Una Lagrima
- Prinsezita
- En Suenyo Te Vi
- Yo La Keriya
- La Memoria De Un Amor
- Estambol Mi Amor
- Siente Mi Korasan
LOS PASHAROS SEFARADIS
www.istanbulsephardiccenter.com
http://sephardiccenter.wordpress.com
Los Pasharos Sefaradis Türk-Sefarad kültürünün tekrar canlandırılmasında çok önemli bir rol oynamıştır; grubun 1978’den beri dil ve “halk şarkıları” alanında yaptığı araştırmalar, bu konudaki ciddiyetlerinin bir kanıtıdır. Los Pasharos Sefaradis, bugüne dek Avrupa ve Amerika’daki birçok kültür başkentinde önemli konserler vermiş ve çalışmalarını sergilemişlerdir.
Los Pasharos Sefaradis’in en önemli özelliklerinden biri, dünyada Judeo-Espanyol dilindeki halk şarkılarını söyleyen pek çok grubun aksine, bu şarkıları asıllarına uygun ve dili anlaşılır bir şekilde icra etmeleridir. Grup üyelerinin Judeo-Espanyol dilini iyi bilmeleri şarkı sözlerini hatasız telaffuz etmelerini sağlamaktadır. Grubun bir diğer özelliği ise dünyada bu konudaki otoriteler tarafından “en otantik grup” olarak referans gösterilmesidir.
Los Pasharos Sefaradis Judeo-Espanyol halk şarkıları üzerine araştırmalar yapmaya devam ediyor; grup bu konuda dünyanın en zengin arşivlerinden birine sahip. Dağarcığını her yıl zenginleştiren grubun aktif repertuarında 400’ü aşkın şarkı bulunuyor. Yurt içinde ve dışında 300’den fazla konser vermiş olan Los Pasharos Sefaradis, Judeo-Espanyol kültürünün devamı için de çalışmalar yapmaya devam etmektedir.
Los Pasharos Sefaradis Judeo-Espanyol halk şarkılarından oluşan 8 albüme imzasını atmıştır: Los Pasharos Sefaradis Vol I, Vol II, Vol III; La Romansa de Rika Kuriel, Kantikas Para Syempre, Las Puertas, Zemirot ve son olarak Tangos Sefaradis del Dip del Baul.
Los Pasharos Sefaradis 2001 yılı başından itibaren özellikle Istanbul’daki sinagoglarda icra edilen dini müzikle de ilgilenmeye başlamışlar ve bu konuda büyük bir yayın eksiği olduğunun farkına varmışlardır. Bu konudaki ilk çalışmaları olan “Zemirot: Türk-Sefarad Sinagog İlahileri” bir senelik bir çalışmanın ürünüdür.
Los Pasharos Sefaradis’in 1978 yılından 2013 yılına kadar birlikte çalışan 4 üyesi vardı. 2013 yılında gruptan ayrılan Selim Hubeş ve Yavuz Hubeş’in yerine grup bugün başta Ceyda Pirali olmak üzere Günay Çelik ve Türker Çolak gibi isimlerle çalışmaktadır. Los Pasharos Sefaradis grubunun kurucuları ve 1978 yılından beri birlikte çalışan üyeleri Karen Şarhon ve İzzet Bana’dır.
KAREN GERSON ŞARHON (vokal): 1977 yılından beri çeşitli amatör tiyatro çalışmalarında yer alan sanatçı Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı mezunu olup, aynı üniversitede Sosyal Psikoloji, İngiltere’de Reading Universitesi’nde Uygulamalı Dilbilim alanında yüksek lisans eğitimini tamamlamıştır. Her iki master tezini de Judeo-Espanyol üzerine hazırlamış olan Karen Şarhon 2003 yılında emekli olana dek Boğaziçi Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışmıştır. 2003 yılının sonunda, üniversitedeki görevinden emekliye ayrılmış ve Sefarad Kültürü Araştırma Merkezini kurmuştur. O tarihten bu yana merkezin genel koordinatörlüğünü üstlenmektedir. Merkez Sefarad kültürünün korunması, arşivlenmesi ve belgelenmesi görevlerine devam etmektedir. Dünyanın tek aylık tamamı Judeo-Espanyolca olan gazetesi El Amaneser’in de editorü olan Karen Şarhon 2011 yılında dünya kültürüne ve Judeo-Espanyol’un korunmasına olan katkılarından dolayı Fransız Kültür Bakanlığı tarafından Chevalier des Arts et des Lettres de la République Française madalyasına layık görülmüştür. Sefarad Kültürünün önemli öğelerinden biri olan mutfağa özel ilgisinden dolayı yerli, yabancı birçok TV kanalı için Sefarad yemekleri pişirmiş ve bu konuda birçok akademik konuşma ve sunum yapmıştır.
Karen Şarhon Los Pasharos Sefaradis grubunun kurucusu, solistlerinden biri ve sunucusudur.
İ. İZZET BANA (vokal): 1976 yılından beri oyuncu ve yönetmen olarak amatör tiyatro faaliyetlerini sürdürmekte olan sanatçı 35 yılı aşkın süredir Judeo-Espanyol kültürü ve müziği ile ilgili araştırma ve arşiv çalışmalarını sürdürmektedir. 2001 yılında İzzet Bana yaşları 8 ila 14 arasında değişen erkekli kızlı 40 çocuktan oluşan bir koro kurmuştur. Adı Estreyikas d’Estambol olan grubun Un Kavretiko adlı bir CDsi çıkmış, koro Türkiye, İspanya ve İsrail’de konserler vermiş, Festiladino şarkı yarışmasında bir ikincilik bir de üçüncülük ödülü almışlardır. İzzet Bana Los Pasharos Sefaradis grubunun kurucusu ve solistlerinden biridir.
Ürün Özellikleri
Ayrıca +90 212 231 9282 no'lu telefondan da bize ulaşabilirsiniz.
For international orders; please contact kitabevi@salom.com.tr with the information of the products you want to buy, the delivery address and your contact information or alternatively, call +90 212 231 9282.
Para pedidos desde fuera de Turquía; póngase en contacto con kitabevi@salom.com.tr con la información de los productos que desean comprar, su dirección de entrega y datos de contacto o, llame al +90 212 231 9282.
