HURDAYA (S)ATILAN MATBU VE YAZMA ESERLER, EVRÂK-I METRÛKELER, ARŞİVLER

Bu kitap bir değer bilmezliğin, bir kültürel kıyımın hikâyesidir. "Arşiv muhafaza etme" geleneğinin tam olarak yerleşmediği Türkiye'de, şahısların evrâk-ı metrûkeleri o şahsın vefatı, kurumların arşivleri ise "temizlik", "tasfiye" gibi bahanelerle çöpe atılmakta veya hurda kâğıt olarak değerlendirilmek üzere satılmakta. Böylesi bilinçsiz ve hoyratça bir davranışla Türkiye'nin mazisi büyük ölçüde yok oldu ve halen yok olmaya devam etmekte.

Derinlemesine bir kaynak taramasına dayanan bu çalışma sonucunda ortaya çıkan manzara son derece hazin. Devlet kurumlarından sendikalara ve şahıslara kadar uzanan çok geniş bir yelpazede nice arşiv ve kütüphane yok olmuş durumda. Bunların tamamıyla yok olmalarını bir nebze durduran ve geciktiren kişiler ise bunları hurdacılardan satın alarak koleksiyonerlere ve kütüphanelere satan sahaflar.

Gözlerimizin önünde halen cereyan eden bu yok edilişi belgeleyen bu araştırma, yıllardan beri devam eden bu kültürel tahribatı, derli toplu bir şekilde ilk kez gözler önüne sermekte.

İçindekiler

Kısaltmalar

Giriş

1. Bölüm - Arşivler

1- Devlet Arşivleri

a- Bulgaristan'a Satılan Hazine-i Evrâk

b- Günümüzde Durum

2- Siyasi Partilerin Arşivleri

a- Cumhuriyet Halk Partisi

b- Demokrat Parti

c- Adalet Partisi

d- Türkiye İşçi Partisi

3- Cumhurbaşkanlığı Arşivi

a- "Arşiv Yağmalandı" İddiaları

b- Hasan Celal Güzel'in İlk Yazısı

c- Hasan Celal Güzel'in İkinci Yazısı

d- (E) Org. Kenan Evren'in Cevabı

e- Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Uyarı Mektubu

4- Genelkurmay Başkanlığı Arşivi

5- Sendikaların Arşivleri

a- Doç. Dr. Aziz Çelik'in Değerlendirmesi

b- USTE Türkiye Bölümü Sorumlusu Zülfikâr Özdoğan'ın Anısı

c- Erden Akbulut'un Değerlendirmesi

6- Baroların Arşivleri

a- Konya Barosu

b- Ankara Barosu

7- Bakanlık Arşivleri

a- Adalet Bakanlığı ve Adliyeler

i. Adalet Bakanlığı Arşivleri

ii. Adliye Arşivleri

b- İçişleri Bakanlığı

Eyüp Şahin - Cumhuriyet Döneminde Arşivcilik

c- Dışişleri Bakanlığı

d- Milli Eğitim Bakanlığı (İstanbul'daki Maarif Arşivi)

e- Maliye Bakanlığı3

8- Diğer Resmi Kurumların Arşivleri

a- Türkiye Büyük Millet Meclisi

i. Cumhuriyet Senatosu Tutanakları

ii. TBMM'ye Gönderilen Dilekçeler

iii. İstiklâl Mahkemeleri Arşivleri

iv. Dolmabahçe Sarayı Arşivi

b- T.C. Başbakanlık'a Bağlı Kuruluşlar

i. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı

ii. Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü

iii. Türk Tarih Kurumu

iv. Vakıflar Genel Müdürlüğü

- 1968 Yılındaki Durum

- Yunanistan Evrakının Çöpe Atılması

- Konya Vakıflar Bölge Müdürlüğü Arşivi

v. Diyanet İşleri Başkanlığı

c- T.C. Sayıştay Başkanlığı

d- Milli Güvenlik Kurulu

e- Türkiye Radyo Televizyon Kurumu

9- Vilâyet Arşivleri

a- Konya Vilâyeti

- İsmetpaşa İlköğretim Okulu'nda Bulunanlar

- Çöplerde Bulunan Belgeler

b- Trabzon Vilâyeti

c- Rize Vilâyeti

d- Amasya Vilâyeti

e- Afyonkarahisar Vilâyeti

f- Bursa Vilâyeti

g- Edirne ve Tekirdağ Vilâyetleri

h- Zonguldak Vilâyeti ve Türkiye Taşkömürü Kurumu Arşivleri

i- Antalya Vilâyeti

10- Muhtelif Arşivler

a- Elazığ Akıl Hastanesi

b- Atatürk Kültür Merkezi (İstanbul)

c- Tarsus Ticaret ve Sanayi Odası

d- İstanbul Elektrik, Tramvay, Tünel İşletmeleri (İETT) Arşivi

e- Akşam Gazetesi Arşivi

f- Zübeyde Hanım Şehit Analarını Koruma Vakfı

g- Hastane Arşivleri

h- American Board Arşivi

i- Ankara Konservatuarı Arşivi

j- Özelleştirilen Kamu Kuruluşlarının Arşivleri

- Bursa Merinos Fabrikası Kütüphanesi

k- TARİŞ Arşivi

l- Adalar Vakfı

2. Bölüm - Kütüphaneler

1- Yıldız Sarayı Kütüphanesi

2- Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi ve Kütüphanesi

3- Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi

4- İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi

5- Kayseri 75. Yıl Halk Kütüphanesi

6- Ardahan Kütüphanesi

7- Bitlis İl Halk Kütüphanesi

8- İzmir Hisar Camii Kütüphanesi

9- Milli Kütüphane

10- Ürgüp Tahsin Ağa Halk Kütüphanesi

11- Kayseri İl Halk Kütüphanesi

12- Halkevleri Kütüphaneleri

13- Hıfzıssıhha Müesseseleri'nin Kütüphaneleri

14- Rize İl Halk Kütüphanesi

3. Bölüm - Azınlık Cemaatlerinin Kütüphaneleri

1- Rum Cemaati

a- İstanbul Helen Edebiyat Cemiyeti (Syllogos) Kütüphanesi

b- Peder Meletios Sakkulidis Kütüphanesi

c- Diğer Koleksiyonerler

2- Yahudi Cemaati

a- İzmir Cemaati

b- İstanbul Cemaati

c- Edirne Cemaati

d- Anadolu Cemaatleri

3- Ermeni Cemaati

a- Andoyan Ermeni Katolik Manastırı ve Mektebi (Ortaköy)

b- Vahan Matosyan Matbaası'na Ait Kitaplar

4. Bölüm - Evrâk-i Metrûkeler ve Özel Kütüphaneler

1- Yurtdışına Satılan Evrâk-ı Metrûkeler

a- USTE Türkiye Koleksiyonu Nasıl Meydana Geldi?

b- USTE Türkiye Bölümü Eski Başkanı Orhan Silier'in Eleştirisi

c- Orhan Silier'in 1998 Yılındaki Beyanatı

2- Yurtdışına Satılan Özel Kütüphaneler

3- Sahaflara Düşen Özel Arşivler

4- Şahıs Arşivlerinin Akıbeti

5. Bölüm - Harf Devrimi'nin Etkileri

6. Bölüm - Tabii Âfetler - Yangınlar - Hırsızlıklar - Yağmalamalar

1- Tabii Âfetler

a- 1972 Yılında Burdur'daki Sel Felaketi

b- 1999 Yılında Çatalca'daki Sel Felaketi

c- Karaman'daki Sel Felaketi

d- 2006 Yılında Batman'daki Sel Felaketi

e- 23 Ekim 2011 Van Depremi

2- Yangınlar

a- İstanbul Adalet Sarayı Yangını

b- Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yangını

c- Sahaflar Çarşısı Yangını

d- Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Arşivi Yangını

e- Galatasaray Üniversitesi Kütüphanesi Yangını

f- Darüşşafaka Cemiyeti Arşivi Yangını

3- Hırsızlıklar

a- Muallim M. Cevdet'in Hatıraları

b- İbrahim Hakkı Konyalı'nın Tespit Ettikleri

c- İki Ünlü Yabancı Şarkiyatçının İcraatları

d- Topkapı Sarayı Kütüphanesi'nden Çalınanlar

e- Arşimed'in Method Yazması

f- Konya Yusuf Ağa Yazma Eser Kütüphanesi'ndeki Hırsızlık

g- Darende Sadrazam Mehmet Paşa İlçe Halk Kütüphanesi'ndeki Hırsızlık

h- Diğer Hırsızlıklar

4- Yağmalamalar

a- Siirt İl Halk Kütüphanesi'nin Yağmalanması

b- Diyarbakır Ziya Gökalp Müzesi'nin Yağmalanması

c- Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nde Yaşandığı İddia Edilen Yağma

Sonuç

Ekler

EK - 1: Arşivcilik Mevzuatı Kronolojisi

EK - 2 : Muallim M. Cevdet'in 16 Eylül 1934 Tarihinde Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti'ne Takdim Ettiği Layihanın Bir Bölümü

EK - 3 : Ankara'da Atılan/Satılan Kütüphaneler

EK - 4 : Türkiye'deki Kütüphanelerde Bulunan Evrâk- Metrûke Koleksiyonları (Ağustos 2014)

Kaynakça

Dizin

Ürün Özellikleri

Ürün Yorumları

Yorumunuzu bizlerle paylaşın

Adınız Soyadınız	:
E-Posta Adresiniz	:
İkon Seçimi	:
Ürün Puanı	:
Yorumunuz	:

Yorumu Gönder